İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Tasarısı TBMM’ye sunuldu
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM Başkanlığı’na sunuldu.
Tasarıya göre, işverene teknik rehberlik ve danışmanlık yapmak üzere görevlendirilen işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı, görev aldığı işyerin de mevzuat ve teknik gelişmeleri göz önünde bulundurarak iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eksiklik ve aksaklıkları, tedbir ve tavsiyeleri belirleyecek ve işverene yazılı olarak bildirecek.
Eksiklik ve aksaklıkların düzeltilmesinden, tedbir ve tavsiyelerin yerine getirilmesinden işveren sorumlu olacak.
Bildirilen eksiklik ve aksaklıkların acil durdurmayı gerektirmesi veya yangın, patlama, göçme, kimyasal sızıntı ve benzeri yakın ve hayati tehlike arz etmesine rağmen işveren tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması halinde, bu durum işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanınca, Bakanlığın yetkili birimine bildirilecek. Bildirim yapmadığı tespit edilen işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının belgesi 3 ay, tekrarında ise 6 ay süreyle askıya alınacak.
Bu bildirimden dolayı işvereni tarafından işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının iş sözleşmesine son verilemeyecek ve hiçbir şekilde hak kaybına uğratılamayacak. Aksi takdirde işveren hakkında bir yıllık ücret tutarından az olmamak üzere tazminata hükmedilecek. İşyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının iş kanunları ve diğer kanunlara göre sahip olduğu hakları saklı olacak.
“Durdurulma kararı, kolluk kuvvetleri marifetiyle uygulanacak”
İşveren; yükümlülüklerini yerine getirmeyen işçilere yazılı olarak hatırlatma yapacak; tekrarı halinde ise bu durum haklı nedenle sözleşmeyi fesih hakkı doğuracak.
Tasarıyla, kontrol ve denetimler için görevlendirilen personele ödenecek harcırah miktarı yeniden düzenleniyor.
Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve kamudan ihale ile alınan işlerde; teknolojik gelişme, iş gücü kapasitesinin arttırılması, üretim metotlarında yenilik gibi bir kısım unsurlar sağlanmadan, üretim veya imalat planlarına, iş programlarına aykırı hareket edilerek üretim zorlaması nedeniyle hayati tehlike oluşturacak şekilde çalışma biçimleri, işin durdurulma sebebi sayılacak.
İşyerinde durdurulan işlerde izinsiz çalışma yaptıran işveren veya işveren vekillerine 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilecek.
İşyerlerinde işin durdurulması kararı, kolluk kuvvetleri marifetiyle uygulanacak.
Ölümlü iş kazası meydana gelen maden işyerlerinde, işverenin kusurunun mahkeme kararı ile tespiti halinde, işveren 2 yıl süreyle kamu ihalelerinden yasaklanacak.
Takip sistemi 2016’da başlayacak
İş kazası ve meslek hastalığına ilişkin yaptırımlar, doğrudan Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından uygulanacak.
Caydırıcılık açısından işyerlerine uygulanacak idari para cezalarının miktarları, işyerlerinin yer aldığı tehlike sınıfı ve çalışan sayısı göz önünde bulundurularak belirleniyor.
Çalışanlarına standartlara uygun olmayan veya CE belgesi taşımayan kişisel koruyucu donanım kullandıran işverenlere; acil durdurmayı gerektirecek eksikliklerin bulunması halinde işverenlere, yeraltı maden işletmelerinde çalışanların bulundukları yeri ve giriş çıkışlarını gösteren takip sistemini kurmayan işverenlere idari para cezası getiriliyor. Takip sistemi kurulmasının yürürlük tarihi 1 Ocak 2016 olarak belirleniyor.
Uygulanacak idari para cezaları, Bakanlık tarafından çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinde kullanılacak.
Çok tehlikeli işler sınıfında yer alan başta maden ve yapı olmak üzere işyerlerinde acil durdurmayı gerektiren hususlar yönetmelikle belirlenecek.
Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme ve tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin (C) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüklerine ilişkin süreler, ikişer yıl uzatılıyor.
İş güvenliği uzmanlığı belge yükseltme sınavlarında başarılı olup belge almaya hak kazananların hakları saklı olacak.
Yürürlük tarihinden itibaren 3 ay içinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme yükümlülüğünü yerine getiren işverenlere geriye dönük idari para cezası uygulanmayacak; verilen süre içerisinde gereğini yapmayan işverenlere idari para cezası uygulanacak.
Üçüncü çocuk için yüzde 10
Asgari geçim indirimi, yüzde 5 olan üçüncü çocuk için yüzde 10’a çıkarılacak, sonrakiler için yüzde 5 olarak uygulanacak. Böylece, evli, eşi çalışmayan ve üç çocuklu bir çalışan, asgari ücret üzerinden gelir vergisi oranında asgari geçim indiriminden yararlanabilecek.
Mezunları iş güvenliği uzmanı olabilen fakültelerde iş sağlığı ve güvenliği dersleri zorunlu olarak okutulacak.
Kamulaştırma nedeniyle idarece ödenmiş olan ancak kesinleşen yargı kararları gereği geri ödenmesi gereken kamulaştırma bedelinin tahsilinde faizden vazgeçilecek.
Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerden olup, standardı yayımlanan ve tebliğlerde belirtilen mesleklerde, tebliğin yayım tarihinden itibaren sekiz ay sonra mesleki yeterlilik belgesine sahip olmayan kişiler çalıştırılamayacak. Bu kişileri çalıştıranlara her bir çalışan için 1000 lira idari para cezası verilecek.
TBMM Başkanlığı’na sunulan İşSağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı’na göre, Mesleki Yeterlilik Kurumu’ndaki Mali ve İdari İşler Dairesi Başkanlığı, Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na uyumlu hale getirilerek, Strateji Geliştirme Dairesi ile İnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri Dairesi başkanlıkları olarak yeniden yapılandırılacak.
Yürürlükte olan meslek standartları en geç beş yılda bir yeniden değerlendirilecek. Ulusal meslek standartlarının ve ulusal yeterliliklerin güncellenmesi ve iptaline ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenecek. Mesleki ve teknik eğitim ve öğretime ilişkin orta ve yükseköğretim programları, Milli Eğitim Bakanlığı ve üniversiteler tarafından bir yıl içinde ulusal meslek standartlarıyla uyumlu hale getirilecek. Eğitim ve öğretimin bu programlara göre verilmesi sağlanacak.
Tasarıyla Ulusal Yeterlilik Çerçevesi, Türkiye Yeterlilikler Çerçevesine dönüştürülüyor ve işleyişi yeniden belirleniyor. Buna göre, kalite güvencesi sağlanmış tüm yeterlilikler Türkiye Yeterlilikler Çerçevesine dahil edilecek. Yeterliliklerin kalite güvencesinin sağlanmasına ilişkin ölçütler Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından belirlenecek. Türkiye Yeterlilikler Çerçevesinin oluşumu ve yürütülmesi için Milli Eğitim Bakanlığı, Yüksek Öğretim Kurulu, Mesleki Yeterlilik Kurumu ve ilgili tarafların temsilcilerinden oluşan kurul, komisyon ve çalışma grupları gibi danışma, karar ve uygulama birimleri oluşturulabilecek. Bu birimlerin oluşturulmasına, işletilmesine, kalite güvence ölçütlerine, kalite güvencesini belirleyecek kurum ve kuruluşların belirlenmesine ve Türkiye Yeterlilikler Çerçevesinin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenecek.
Mesleki Yeterlilik Kurumunda yönetici pozisyonunda çalışmaya, fen ve edebiyat fakültelerinden mezun olma şartı da eklendi. Personel sayısının mevcut pozisyon sayılarının yarısını aşmamak kaydıyla arttırılmasına ve unvanlarda değişiklik yapılmasına Yönetim Kurulunun kararı ve ilgili bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca karar verilecek.
Ulusal mesleki yeterlilikler alanında eğitim ve öğretim kurumlarının akreditasyonundan elde edilen gelirler, Mesleki Yeterlilik Kurumunun gelir kalemlerinden biri olacak.
İş kazalarının azaltılması hedefleniyor
Tasarıyla, nitelikli işgücü istihdamıyla iş sağlığı ve güvenliği ortamının geliştirilmesi, iş kazalarının azaltılması ve verimliliğin artırılmasını hedefleyen düzenlemelere gidiliyor. Buna göre, tehlikeli ve çok tehlikeli işlerden olup, standardı yayımlanan ve tebliğlerde belirtilen mesleklerde, tebliğin yayım tarihinden itibaren 8 ay sonra tasarıdaki esaslara göre mesleki yeterlilik belgesine sahip olmayan kişiler çalıştırılamayacak. Mesleki Eğitim Kanunu’na göre ustalık belgesi alanlarla Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı mesleki ve teknik eğitim okullarından ve üniversitelerin mesleki ve teknik eğitim veren okul ve bölümlerinden mezun olup, diplomalarında veya ustalık belgelerinde belirtilen bölüm, alan ve dallarda çalıştırılanlar için mesleki yeterlilik belgesi şartı aranmayacak.
Bu alandaki denetimleri iş müfettişleri gerçekleştirecek. Bu hükümlere aykırı davranan işveren veya işveren vekillerine Çalışma ve İş Kurumu il müdürü tarafından her bir çalışan için 1000 lira idari para cezası verilecek. Bu cezalar tebliğinden itibaren bir ay içerisinde ödenecek.
Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının görev alanlarını ilgilendiren mevzuatta gerekli düzenlemeler, tasarının yürürlüğe girmesinden itibaren 8 ay içinde yapılacak.
Tasarıyla oluşturulacak Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi nedeniyle Mesleki Yeterlilik Kurumu’nda 107 kadro ihdas edilecek.
Kanunların ve Nizamnamelerin Sureti Neşir ve İlanı ve Meriyet Tarihi Hakkında Kanun’a eklenen maddeyle Resmi Gazete’nin yayımı ve ilanlarında değişikliğe gidiliyor.
Resmi Gazete basılı olarak ve internet ortamında yayımlanacak. İnternet ortamında yayımlanan Resmi Gazete ile basılı nüsha arasında farklılık olması halinde basılı nüsha esas alınacak. Resmi Gazete’de yayımlanacak ilanlar, sadece internet ortamında duyurulacak.
Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü, Resmi Gazete’de yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilen yönetmelik, tebliğ ve diğer düzenleyici işlemlere ilişkin taslakları Anayasa’ya, kanunlara, genel hukuk kurallarına, kalkınma plan ve programları ile Hükümet Programına uygunluğu açısından incelemekle görevli olacak.
Kamu idarelerinin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’ndan uygun görüş alma yükümlülüğü 11 Temmuz 2015 tarihinden itibaren geçerli olacak.
Ermenek’te meydana gelen maden kazasında, sigortalı olanlar ile kazada hayatını kaybedenlerin hak sahiplerine, 6 ay süreyle brüt asgari ücret tutarında İşsizlik Sigortası Fonu’ndan ödeme yapılacak.
TBMM Başkanlığı’jna sunulan İş Sağlığı ve Güvenliği Tasarısı’na göre, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’nün görevleri arasında, İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı ile İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Bölge Laboratuvar Müdürlüklerinin çalışmalarını düzenlemek, yönetmek ve denetlemek de yer alacak.
İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü Müdürlüğü” adı “İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı” olarak değiştirilecek.
İmar Kanunu’na, eklenecek “şantiye şefi”, konusuna ve niteliğine göre yapım işlerini yapı müteahhidi adına yöneterek uygulayan veya uygulatan, tekniker, teknik öğretmen, mühendis veya mimar diplomasına sahip teknik personel olarak tanımlanacak.
Aynı kanunda yer alan, “Yapıya ilişkin bilgiler, ilgili idarece, etüt ve proje müelliflerinin, fenni mesullerin, yapı müteahhitlerinin ve şantiye şefi mimar veya mühendisin üyesi bulunduğu meslek odasına, üyelik kayıtlarına işlenmek üzere bildirilir” ibaresi yürürlükten kaldırılacak.
Hangi şantiye şeflerinin iş güvenliği uzmanlığı görevini yürüteceğinin tespit edilmesine yönelik usul ve esasların belirlenmesinde Bakanlık yetkili olacak.
(AA)